روز ملی جوش فورجینگ سر به سر میلگرد؛ نگاهی به یک تحول در صنعت ساخت‌وساز ایران
صنعت ساخت‌وساز، همواره یکی از ارکان حیاتی توسعه زیرساخت‌های هر کشور به شمار می‌آید. در این میان، انتخاب روش‌های نوین و کارآمد در اجرا و مقاوم‌سازی سازه‌ها، نقش بسزایی در افزایش ایمنی، صرفه‌جویی اقتصادی، و بهینه‌سازی منابع دارد. یکی از مهم‌ترین پیشرفت‌های سال‌های اخیر در ایران، ورود فناوری جوش فورجینگ سر به سر میلگرد است؛ فناوری‌ای که توانست تحولی بنیادین در روش‌های اتصال میلگردها ایجاد کند.
در این راستا، ۱۹ اسفند به عنوان روز ملی جوش فورجینگ سر به سر میلگرد در ایران نام‌گذاری شده است. این تاریخ، یادآور روزی‌ست که در سال ۱۳۸۷، برای نخستین بار این فناوری توسط مهندس امیرقاسمی وارد کشور شد؛ اقدامی که آغازگر مسیر نوینی در حوزه مقاوم‌سازی سازه‌ها و استانداردسازی روش‌های اجرای آرماتوربندی و تحولی در ساخت سازه های بتنی در ایران شد.
معرفی فناوری جوش فورجینگ سر به سر میلگرد
جوشکاری فورجینگ سر به سر میلگرد (Gas Pressure Welding) یک روش صنعتی پیشرفته ژاپنی برای اتصال دو میلگرد به یکدیگر است که از طریق گرمایش سوختی یک گاز و فشار مکانیکی بالا انجام می‌شود. در این روش، دو سر میلگرد تا دمای مشخصی گرم شده و سپس تحت فشار بالا به هم فشرده می‌شوند تا اتصال یکپارچه، بدون درز، و مقاومی به وجود آید.
اصول عملکرد این روش:
- آماده‌سازی دو سر میلگردی که قرار است جوش شوند با برش صاف و هم‌راستا
- گرم‌کردن دو سر میلگرد به‌وسیله حرارت سوخت گاز با دمای بالا
- اعمال فشار مکانیکی همزمان با گرم‌کردن دو میلگرد
- ایجاد اتصال ساختاری یکنواخت و همجنس با میلگرد اصلی
مزایای جوش فورجینگ نسبت به روش‌های سنتی اتصال میلگرد
در مقایسه با روش اورلپ که سال‌ها در ایران رواج داشته، جوش فورجینگ از جنبه‌های مختلف، برتری‌های محسوسی دارد:
۱. افزایش مقاومت و ایمنی سازه
اتصال حاصل از فورجینگ مقاومت کششی نزدیک یا حتی بالاتر از میلگرد دارد. این موضوع به‌ویژه در شرایط زلزله، تضمین‌کننده ایمنی بالاتر سازه خواهد بود.
۲. صرفه‌جویی قابل‌توجه در مصرف میلگرد
در روش اورلپ، معمولاً ۴۰ تا ۶۰ سانتی‌متر طول میلگرد برای هر وصله نیاز است. در پروژه‌های بزرگ، این میزان به هزاران متر اضافه مصرف منجر می‌شود. با فورجینگ، این طول حذف شده و صرفه‌جویی در مصرف میلگرد به بیش از ۳۰٪ در برخی پروژه‌ها می‌رسد.
۳. سبک‌سازی سازه
کاهش مصرف میلگرد و حذف بخش‌های اضافه باعث کاهش وزن سازه شده و بار مرده وارد بر فونداسیون و ستون‌ها کاهش می‌یابد. این مسئله به خصوص در پروژه‌های بلندمرتبه و مناطق با خاک ضعیف، اهمیت مضاعف دارد.
۴. بهبود طراحی معماری و کاهش ابعاد ستون‌ها
در روش اورلپ، تجمع میلگرد در محل وصله منجر به نیاز به ستون‌های قطورتر می‌شود. با فورجینگ، تراکم میلگرد کاهش یافته و فضای معماری داخلی آزادتر و بهینه‌تر می‌شود.
۵. سهولت و کیفیت بالاتر در بتن‌ریزی
تراکم زیاد میلگرد در روش سنتی موجب حفره و فضاهای خالی در بتن می‌شود. فورجینگ با حذف ازدحام، بتن‌ریزی را سریع‌تر، باکیفیت‌تر و یکنواخت‌تر می‌سازد.
۶. افزایش دوام و کاهش خوردگی
اتصالات جوش فورجینگ به دلیل حذف فضاهای خالی و یکنواختی سطح، مقاومت بالایی در برابر خوردگی دارند که عمر مفید سازه را افزایش می‌دهد.
۷. سرعت بالاتر اجرا
در پروژه‌های انبوه‌سازی، کاهش زمان اجرای آرماتوربندی و وصله‌ها، منجر به کاهش مدت کل پروژه می‌شود.
۸. قابلیت کنترل کیفیت دقیق‌تر
با استفاده از تست‌های غیرمخرب، کیفیت اتصالات فورجینگ به صورت علمی و دقیق قابل ارزیابی است؛ امری که در روش‌های سنتی به‌سختی امکان‌پذیر است.
تجربیات جهانی در استفاده از فناوری جوش فورجینگ
کشورهایی مانند ژاپن، آلمان، آمریکا و کره جنوبی سال‌هاست که از این فناوری بهره می‌برند. در ژاپن، استفاده از فورجینگ به دلیل لرزه‌خیزی بالای کشور، به عنوان یک الزام در بسیاری از سازه‌ها مطرح است. سازمان‌های استاندارد بین‌المللی نیز این روش را تأیید کرده‌اند.
از جمله استانداردهای مرجع می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
ASTM A1078 (برای وصله‌های جوش فورجینگ میلگرد)
JIS G3112 (استاندارد ژاپن برای میلگرد و روش‌های اتصال)
BS EN ISO 17660 (استاندارد اروپایی برای جوش میلگرد در سازه‌های بتن‌آرمه)
روز ۱۹ اسفند؛ نقطه عطفی در صنعت مقاوم‌سازی ایران
در تاریخ ۱۹ اسفند ۱۳۸۷، با تلاش مهندس امیرقاسمی و ورود اولین دستگاه جوش فورجینگ سر به سر میلگرد به کشور، یک مسیر تازه در مقاوم‌سازی سازه‌ها آغاز شد. این تاریخ، به عنوان لحظه‌ای تاریخی، نقطه شروعی برای تحول در روش‌های اجرایی صنعت ساخت‌وساز ایران است. به همین دلیل، این روز به عنوان روز ملی جوش فورجینگ سر به سر میلگرد توسط مرکز ملی مقاوم‌سازی ایران نام‌گذاری شد.
توسعه فناوری در ایران؛ از آموزش تا تدوین استاندارد
این فناوری توسط مهندس امیرقاسمی، بنیان‌گذار این تکنولوژی در ایران، به‌صورت سیستماتیک توسعه یافت. او پس از آموزش در کشور ژاپن، اقدام به بومی‌سازی دانش فنی و تأسیس زیرساخت‌های لازم در ایران کرد:
- برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی در داخل کشور برای انتقال دانش فنی
- ترجمه و بومی‌سازی دانش فنی از منابع ژاپنی و اروپایی
- راه‌اندازی آموزشگاه فنی و حرفه‌ای تخصصی با نام «اتصال» برای تربیت جوشکاران فورجینگ
- تدوین استانداردهای ملی و اخذ تاییدیه‌های لازم از سازمان‌های ذی‌ربط
- ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم برای صدها نفر از نیروهای فنی
یادآوری پیشگامان در مسیر توسعه
همان‌طور که در تاریخ آمده، ورود چای به ایران توسط کاشف‌السلطنه نیز در ابتدا با موانع زیادی همراه بود. او به هند سفر کرد، بذر چای را به‌صورت مخفی وارد کشور کرد، و با تلاش شبانه‌روزی فرهنگ چای‌نوشی را در ایران بنا نهاد.
مسیر ورود فناوری فورجینگ نیز بی‌شباهت به این داستان نبود؛ مهندس امیرقاسمی با وجود مخالفت‌های اولیه، موانع فنی، مالی و حتی قانونی، این فناوری را با هزینه شخصی وارد کرد. او با حضور در ژاپن آموزش‌های لازم را دید، سپس به ایران بازگشت و با تأسیس آموزشگاه، این فناوری را به مهندسان، دانشجویان، تکنسین‌ها و کارگران آموزش داد. او همچنین به عنوان مدیرعامل شرکت مهندسی سازه آزمون فولاد کن و موسس انجمن صنفی جوشکاران فورجینگ سر به سر تهران، نقش کلیدی در توسعه زیرساخت‌های قانونی و فنی این فناوری ایفا کرد.
سخن پایانی: ثبت یک روز برای فردای بهتر
نام‌گذاری ۱۹ اسفند به عنوان روز ملی جوش فورجینگ سر به سر میلگرد، نمادی از احترام به نوآوری، دانش مهندسی، و آینده‌نگری در توسعه عمرانی کشور است. این روز یادآور اهمیت دانش، تعهد به کیفیت، و تلاش برای ارتقای استانداردهای ملی در ساخت‌وساز است؛ روزی برای گرامیداشت فناوری‌هایی که می‌توانند در بحران‌ها جان و مال انسان‌ها را نجات دهند و زیرساختی مقاوم برای نسل‌های آینده بنا کنند. در پایان، شایسته است از مهندس امیرقاسمی بابت نقش بی‌بدیلش در ورود، توسعه و گسترش این فناوری در ایران، صمیمانه قدردانی شود.
با افتخار، از همه پیشگامان این راه نوین در مهندسی ایران سپاسگزاریم.
منبع : سایت تهران فورجینگ
طراحی سایت : ایران طراح